Maria van Wijngaarden

Maria werd geboren op 15 november 1916 in Wageningen en groeide daar op tot dat ze op haar 22e naar Nederlands Indië ging. Maria was de jongste van zes kinderen van Cornelis van Wijngaarden. Ze was een jongere zus van mijn vader (Klaas van Wijngaarden).
Dit bericht gaat over de periode 1938 – 1958 toen ze in Nederlands Indië c.q. Indonesië woonde.

Maria van Wijngaarden (foto gemaakt in Djakarta)

Op 2 september 1938 trouwde ze met Bernardus (Ben of Bernard) van Loon. De huwelijksplechtigheid was in Wageningen. Ze trouwde “met de handschoen” omdat Ben als KNIL militair in Nederlands-Indië (Java) was. Op 28 december 1938 vertrok ze uit Wageningen naar Magelang (midden Java) in Nederlands Indië. Ben was daar gelegerd en woonde er. Ik heb niet kunnen achterhalen met welke schip ze naar Nederlands Indië ging. De zeereis duurde in die tijd ruim een maand. De aankomst op Java zal dus vermoedelijk eind januari 1939 geweest zijn. De contractverlenging van Ben op 11 januari 1939 met het KNIL zal bij Maria ongetwijfeld een rol hebben gespeeld om ook naar Ned Indië te gaan en daar een toekomst op te bouwen.

Maria van Wijngaarden en Bernardus van Loon (op de acherkant: Jo daaag Hennie en Corrie 11 juni 1939)

Het liep dramatisch anders. Op 16 september 1943 werd ze weduwe. Ze was toen 26 jaar. Ben overleed 32 jaar oud in een werkkamp van de jappen toen hij als krijgsgevangene gedwongen werd, net als tienduizenden andere militairen, mee te helpen aan de bouw van de Birma spoorlijn.

Maria is uit Magelang weg gegaan. In het dossier van de militaire nalatenschap van Ben van Loon staan haar twee woonadressen in Semarang. Er staat geen datum bij. Het eerste adres (na Magelang) was de Nieuwe Tjandiweg 11, Semarang. Hier was de Van Deventerschool. De school werd door de jappen gebruikt als interneringskamp voor vrouwen, mannen en kinderen. In 1945 waren daar vooral zieke gevangen.

Het tweee adres is de Merapiweg 15 in Semarang. Dat was haar adres toen ze de nalatenschap formulieren ondertekende op 12 maart 1949. Overigens tekent ze met Maria van Loon.

Begin vijftiger jaren krijgt ze een relatie met Johannes (Joop) Hage (*1901). Joop woonde en werkte bij Lindeteves in (onder andere) Semarang. Hij kwam vanuit Lindeteves Medan (Sumatra). Na een groot verlof in 1950 kwam Joop bij Lindeteves terug in Semarang. Hij was hoofd boekhouder. Lindeteves Jacoberg was een Nederlandse technische handelsonderneming met diverse bedrijven actief in Nederlands Indië.

Ze trouwen op 31 december 1953 in Djakarta (was tot 1942 Batavia).

Maria van Wijngaarden en Joop Hage

Vanaf 19 juni 1954 woonden Maria en Joop, vanwege een groot verlof periode van Joop, tijdelijk aan de Stationsweg 16/18 in Bussum. In oktober 1954 gaan ze terug naar  Indonesië en kwamen in Djakarta aan op 5 november 1954.

In 1958 repatrieerde Maria terug naar Nederland. Deze informatie heb ik van Herman van Oosten. Herman doet zeer dankbaar werk door boten- en passagierslijsten van Nederlanders die vanaf 1945 zijn gerepatrieerd uit te zoeken en op internet te plaatsen.
Mijn tante kon ik in eerste instantie niet in de lijsten vinden. Herman heeft mij bijzonder geholpen door de nog niet gepubliceerde passagierslijsten te doorzoeken. Daaruit bleek dat Maria met het passagiersschip T.S.S. Captain Cook op 21 december 1957 vertrok uit Tandjong Priok (een havenwijk in het noorden van Djakarta).

Maria kwam in Amsterdam aan op 19 januari 1958, reisde alleen en op naam van Lindeteves. Joop was nog in Indonesië en zou een jaar later naar Nederland komen. Vanaf 30 januari 1958 woonde ze tijdelijk in bij Neeltje Hage die aan de Ferdinand Bollaan 6 in Naarden woonde. Neeltje was een oudere zus (*22 mei 1900) van Joop en  gescheiden van Jan Bodegom. Neeltje had twee dochters.

Een jaar later (6 januari 1959) konden Maria en Joop die net gerepatrieerd was een appartement betrekken aan de Van Schaeck Mathonsingel 79 in Nijmegen. Hun Nijmeegse vriend, kamerlid en fabrikant van bakstenen, Frits Terwindt had geholpen bij het vinden van een woning en een baan voor Joop als administrateur bij de steenfabriek.
(Merkwaardig was dat post voor Joop werd geadresseerd op de Sterreschansweg 81 Nijmegen, het huis van Frits.)

Joop overleed op 11 juli 1971. Maria bleef daarna in het appartement wonen. De laatste periode van haar leven woonde ze in “Zorghotel Veghel” in Veghel waar ze 21 februari 2008 overleed. Ze is in Wageningen begraven op begraafplaats De Leeuwerenk aan de Oude Diedenweg. Maria had geen kinderen.

Link naar het foto album Maria van Wijngaarden
De scans van foto’s, ansichtkaarten etc. kon ik jammer genoeg voor het merendeel niet in de juiste tijdvolgorde zetten. Slechts een klein aantal foto’s is op de achterkant van een datum of naam voorzien. De scans van de achterkant heb ik opgenomen in het fotoalbum.

 

 

Advertenties

Zoeken in archieven

In archieven zoeken via het internet levert me heel veel interessante informatie op die noodzakelijk is bij het in kaart brengen van de familiegeschiedenis. Zonder internet was ik er misschien mee gestopt.

Familiegeschiedenis houdt nooit op.

Een paar jaar na het overlijden in 2008 van mijn tante – Maria van Wijngaarden – werd mijn interesse gewekt om meer van de familiegeschiedenis te weten. In het kleine “privé – archief” van Maria dat ik toen mocht inzien zat voor mij interessante informatie waardoor de belangstelling groeide.
Ik plaats informatie over de familiegeschiedenis van vaders kant (van Wijngaarden) en die van mijn moeders kant (Schoester).

De immigratie in Brazilië van Cornelis (Cees) van Wijngaarden (5).

In derde bericht over de dramatische immigratie naar Brazilië van mijn grootvader schreef ik dat hij met zijn gezin vermoedelijk in de periode medio 1911 – april 1912 terugreisde naar Holland. Recent kreeg ik van Mari Smits de passagierslijst betreffende de repatriëring welke hij had opgespoord in het Nationaal Archief.

Op grond hiervan moet ik de eerder door mij veronderstelde datum van de terugreis corrigeren. Mijn grootmoeder was op de terugreis dus nog niet in verwachting van Suzanna (*10 mei 1912).
Misschien was het door Jeanette Pieper genoemde bezoek van de Nederlandse  ambassade-ambtenaar, die zich in de kolonie João Pinheiro op de hoogte kwam stellen van de wantoestand, niet begin 1911 maar al een jaar eerder begin 1910. Gezien het eerste transport van repatrianten op 28 juni 1910 vind ik dit aannemelijk.
De familie van Wijngaarden is met het scheepstransport van 24 augustus 1910 gerepatrieerd naar Nederland. Mijn vader (*22 april 1910) was toen een baby. Stoomschip Zeelandia vertrok vanuit Santos. De familie ging in Rio aan boord. Het splinternieuwe passagiersschip werd op 21 juli 1910 door de Hollandsche Lloyd in de vaart genomen.

Op de gezinskaart in het register van de burgerlijke stand Giessendam staat dat zij zich op 16 september 1910 (weer) vestigden in Giessendam. Het ellendige Brazilië avontuur was achter de rug en had dus  een jaar geduurd, inclusief de heenreis en repatriëring terug naar het vaderland.

NB: Op de gezinskaart is de naam van mijn vader geschreven als Nicolaas Laurens terwijl dit Nicolaas Lourens moet zijn.

Cornelis van Wijngaarden, West-Indië 1896-1908

Na de ontdekkingen over de immigratie van mijn grootvader in Brazilië in 1909 was ik benieuwd naar de periode voor 1909. Zijn eerste dochter Juliana Luciana (Goel, *1898) werd geboren op Aruba en zijn tweede dochter Johanna (tante Jo,* 1905) op Curaçao.

De immigratie in Brazilië van Cornelis (Cees) van Wijngaarden (4)

Kort geleden werd ik aangenaam verrast door een email van Gerard Neerings. Hij attendeerde mij op een passagierslijst waarop de naam C.van Wijngaarden voorkomt. Deze was hij in verband met onderzoek naar de immigratie in Brazilië van zijn eigen familie bij toeval tegen gekomen in het Noord – Hollands Archief.

Bron: Noord-Hollandsarchief, inv. 31, pagina 79

Bron: Noord-Hollandsarchief, inv.31, pagina 132

Voorblad Staten van landverhuizers 1909.
Passagierslijst stoomschip Frisia 29 september 1909.

Op de passagierslijst staat in de kantlijn ook de vertrekdatum (29 september 1909), de naam van het schip (s.s. Frisia) en de naam van de kapitein (Wijtsma). Volgens deze lijst woonde Cornelis in Gorichum (tegenwoordig Gorinchem of Gorkum). Jacobus (Koos) van Wijngaarden (* 23 december 1908) was 9 maanden voor de vertrekdatum in Sliedrecht geboren. Ik wist niet beter of ze waren vanuit Sliedrecht (via Amsterdam) naar Brazilië gereisd. Waarschijnlijk is het gezin tussen eind 1908 en 29 september 1909 verhuisd van Sliedrecht naar Gorinchem.

De immigratie in Brazilië van Cornelis (Cees) van Wijngaarden (3)

Mijn opa kwam met zijn vrouw en drie kinderen in Rio de Janeiro aan op 19 oktober 1909. In het vorige bericht ben ik dieper ingegaan op de reis, de aankomst op het Bloemeneiland bij Rio, de registratie en de doorreis naar de gekozen kolonie.
De meeste Hollanders gingen naar de kolonies in Minas Gerais, Paraná, Rio Grande do Sul en Santa Catharina. Mijn opa koos voor de kolonie João Pinheiro (JP) in de staat Minas Gerais. Vanuit Rio ging de reis per trein verder naar JP. De treinreis duurde 20 uur en was voorspoedig verlopen.